Het use case diagram is een grafische weergave van de scope van het systeem. Het is een onderdeel van de Unified Modeling Language (UML). Duidelijk wordt wat de actoren zijn en wat hun relaties zijn met de use cases. De use case is nog altijd het belangrijkste element in het gehele systeem model. Het use case diagram is als het ware de lijm tussen de requirements in de scope van het systeem. Het use case diagram zou altijd door de belanghebbenden opgezet moeten worden en niet door ontwikkelaars.
Unified Modeling Language (UML)
De Unified Modeling Language is een modelmatige taal om systemen te analyseren en te ontwerpen. De kracht van UML is de grafische weergave van structuur, gedrag en interactie. Een van de gedragsdiagrammen van UML is het use case diagram. Dit diagram is bedoeld om een overzicht te geven van gebruikseisen. Het gehele use case model is een verzameling van use case diagrammen en use case beschrijvingen aangevuld door ondersteunende documentatie zoals beschrijvingen van actoren en non-functional requirements (NFR’s). Het use case diagram is erg goed om te gebruiken in presentaties met belanghebbenden of voor het vormen van een concept. Dit UML diagram is ook erg nuttig om een business model in kaart te brengen.
Het use case diagram is erg goed om te gebruiken in presentaties met belanghebbenden of voor het vormen van een concept.
Voor een ontwikkelteam zijn use case diagrammen echter niet geschikt omdat enige vorm van details ontbreken. De beschrijvingen van use cases in dit diagram zijn namelijk op een te hoog niveau.
Uitleg van het use case diagram
Het use case diagram bestaat uit stokfiguren (dit zijn de actoren), ellipsen, lijnen en kaders. Daarnaast wordt er ook nog gebruik gemaakt van de pijlrelaties include en extend. Deze worden verder niet in dit artikel toegelicht. In onderstaand figuur wordt een voorbeeld gegeven van een UML use case diagram.
Voorbeeld van een use case diagram
De ellipsen representeren de use cases in het diagram. De actoren worden weergegeven met stokfiguren en de scope van het systeem met een kader.
Use cases in het diagram
- Use cases zijn ellipsen in het diagram en bevatten een korte maar krachtige omschrijving.
- De omschrijving is een combinatie van een werkwoord en een zelfstandig naamwoord dat wordt gebruikt in het domein van de belanghebbenden (stakeholders).
- Deze beschrijving moet op hoog niveau het doel aangeven. De use cases in het diagram zijn ook alleen op hoog niveau.
- De belangrijkste use cases worden links bovenaan in het use case diagram gezet. Dit wordt overigens niet in de afbeelding hierboven weergegeven.
- Indien mogelijk wordt de opvolging in tijd aangegeven van boven naar beneden.
Actoren in het diagram
- De actoren zijn personen, organisaties of externe systemen.
- Actoren staan buiten het systeem maar communiceren wel direct met het systeem.
- Een persoon kan meerdere actoren representeren omdat deze meerdere rollen kan hebben.
- Een actor die belang heeft om een bepaald doel te halen is een primaire actor.
- Primaire actoren worden links van het diagram weergegeven.
- In sommige gevallen is tijd ook de primaire actor. Denk aan het uitvoeren van een bepaalde taak op een vooraf bepaald moment.
Relaties in het diagram
- Een relatie bestaat zodra de actor betrokken is bij een use case. De primaire actor zet vaak zelfs de use case in gang.
- Relaties tussen use cases en actoren worden als vaste lijnen weergegeven.
Kaders in het diagram
- Kaders geven de scope aan van een systeem.
- Het kader is niet verplicht in een use case diagram.
- Kaders worden alleen om use cases heen gezet. Alle use cases buiten het kader behoren niet tot de scope.
- Kaders zijn een goed middel om een bepaalde release aan te geven.
Maken van een use case diagram
Het maken van een diagram is eenvoudig en effectief om te gebruiken in sessies. Het diagram onderhouden is een onderdeel dat vaak vergeten wordt. Ik kies ervoor om een diagram te schetsen op een whiteboard of vel papier zodat ik er een foto kan maken met mijn telefoon. Het uitwerken in een programma doe ik dan alleen als dit echt nodig is voor bijvoorbeeld een presentatie. Hou het modelleren van diagrammen lichtgewicht om het effectief te houden.
Referenties
- Agile Modeling (http://www.agilemodeling.com/artifacts/useCaseDiagram.htm)
- Wikipedia (http://nl.wikipedia.org/wiki/Use_case_diagram)